आख्यान - सरकारी कर्मचारी म

सरकारी कर्मचारी म

केही कुरा लेख्नलाई मन सधैं उद्धेलित भैरहन्छ–मेरो । अनि कापी, कलम लिएर बस्यो । तर रित्तो दिमागले सोच्न पो के सक्थ्यो र केही लेख्नलाई ! बिना सोच, बिना कल्पनाशीलता र बिना अध्ययन नै टुक्रे कुरा लेखेर साहित्यकार भै टोपल्न खोज्ने मेरा इच्छाहरु सफलै पो कसरी हुन्छन् र ? केही मगजमा पहिल्यै ‘सेट’ भएर बसे पो त्यसलाई परिष्कृत गरेर सर्रर उतार्नु ! न विषयबस्तु, न त विषयबस्तु पहिल्याउन सक्ने कला केही भएन–ममा । विषयबस्तु एउटा लेखकबाट, भाषाशैली अर्को लेखकबाट र संरचना अझ अर्को लेखकबाट ‘कपि’ गरेर एउटा पूर्ण लेख तयार गर्ने मेरो बानीले मलाई कहिले सफल बनाउला ? बास्तवमा म अहिले पनि लेख्न त कथा भनेर बसेको हो । तर, यो पूरै लेखिसक्दा पनि तयार चाँही के भयो म आफैले खुट्याउन सकिरहेको छैन ।
कताबाट उछिट्टिएर म एकपटक सरकारी मानो खान पुगें । बिना ‘पावर’ बिना ‘च्यानल’ म त्यहाँ पुगेको देखेर मेरा साथीभाइहरुले नै मप्रति इश्र्या गर्न थाले । हुन पनि हो–म कताको मान्छे ! कताबाट साइत बिग्रिएछ या सप्रिएछ–सरकारी कार्यालयमा पो हाजिर हुन पुगें । जसले जति नै इश्र्या गरे पनि मेरो पूरै शरीरमा खुशिको रक्तसञ्चार नहुने कुरो भने भएन । किनभने, म बक्कैदा जाँच दिएर, पास भएर काममा लागेको थिएँ । निर्वाचन आयोगको फोटो सहितको मतदाता नामावली संकलन कार्यक्रमले मेरो त्यति पूर्पुरो बनाइदिएको थियो–केही समयका लागि । संवैधानिक निकायमा पाएको दरबन्दीले मलाई कम्ता ‘मै हुँ’ भन्ने बनाएन–त्यतिबेला । ओहो ! त्यता काम गर्न थालेदेखि समाजमा बढेको मेरो प्रतीष्ठाको त झन् के कुरा गर्नु ? ‘तिमी’ भन्नेहरुको मुखमा ‘तपाई’ झुन्डिन थाल्यो । ‘भाइ’ भन्नेहरुले ‘सर’ को पगरी पहि¥याउन थाले । त्यतिक्कै हो त मेरो घमण्ड बढेको ? म मात्तिएको ?
बडो गज्जब भयो–एकदिन । काम गर्दै थिएँ–आफ्नो कार्यस्थानमा बसेर । एकजना महिला आएर टेबलका फाइलहरु जथाभावी चलाउन लागिन । मैले नचलाउन आग्रह गरेको मात्र के थिएँ–ति महिला जङ्गिइन– “भाई तिमी कुन पाटीको ?” मलाई झोंक चलेर आयो । एउटा कर्मचारीलाई कुन पाटीको भन्ने ? तैपनी मैले शान्त भएर उत्तर दिएँ– “म अहिले कर्मचारी हुँ, कुनै पाटीको मान्छे होइन ।” कुनै पाटी विशेषको त म कहिले पनि भइन । मेरो उत्तरले तिनी झनै चिंढिइन– “फलानो पाटीको होला, हैन ? म को हो चिनेको छौ ? तिमीलाई चाँहे भने अहिले म जागिरबाट हटाइदिन सक्छु ।” यस्तरी भनिन् कि मेरो हाकिमनी ऊ नै हो । । मैले उसैसँग तलब बुझ्ने गरेको छु । मेरो पनि पारो नतातेको त हैन तर एउटा कर्मचारीको आचारसंहिताले मलाई केही गर्ने आँट दिएन । यदि अन्त त्यसो हुँदो हो त ति महिलाले त्यति बोलुञ्जेल मैले उल्टै तिनको सातो लिई सकेको हुन्थेँ । पछि थहा भयो–ति महिला हाम्रो देशको छसय एक मध्ये कि रहिछिन् । अर्थात् संविधानसभा सदस्य ।
एकपटक काम गर्दै थिएँ–आफ्नो काम गराउन एउटी अधबंैशे आईमाई आइपुगिन । तिनको ‘डकुमेन्ट’ कमजोर रहेछ–हेर्ने बितिक्कै थाहा भैहाल्यो । ‘डकुमेन्ट’ मजबुत बनाउन आग्रह मात्र के गरेको थिएँ ! ति आईमाई त आफ्नो मादकता पो मजबुत बनाउन थालिन् । मसँगै आएर टाँस्सिन लागिन् । जिऊ सुम्सुम्याउन लागिन् । ‘बिहे भयोे, भएन’ सोध्न लागिन् । आफू अबिबाहित । ति आईमाईको त्यस्तो क्रियाकलापले मलाई भने खप्पिनसक्नु भयो । हुन त ति अधबैंशे पनि अबिबाहित नै रहिछिन् । उनको त्यत्रो ‘टिप्स’ को बाबजुद मैले काम गर्न नसक्ने जनाएपछि ति अधबैंशे ठुस्किदै गइन । त्यसपछि मलाई भने अचम्मको रोग लाग्यो । राम्रा–राम्रा केटीहरु आए भने–छोई हाल्न मन लाग्ने, जिस्किन मन लाग्ने, काम गर्न पनि आनन्द आउने । तर यदि अरु कोही काम गराउन आएको खण्डमा साह्रै पट्यार लाग्ने । कामै गर्नु नपरे हुन्थ्यो जस्तो पो हुने भन्या ! एकपटक एउटी काम परेर आएकी एकदमै राम्री तरुनीलाई त मज्जैसँग पो छोएछु ! पछि ति केटीले आनाकानी गरेपछि मात्र मैले आफूले आफूलाई संयमित बनाएको थिएँ । ति केटी फेरि त्यही सभासदको छोरी पो परिछिन् भन्या ! बुझ्दै जाँदा !
कहिले काँही त काम यति अचाक्ली हुन्थ्यो कि चुरोटसम्म तान्ने फूर्सद नहुने । आफ्नो भने छिनछिनमा चुरोट तानिरहनु पर्ने लतले साह्रै तनाब बनाउँथ्यो । ओठ, तालु सबै सुकेको जस्तो पीडा हुने । शरीर सबै फतक्क गल्ने । जब साँझ पथ्र्यो–मन हलुका भएर आउँथ्यो । घर निस्किने बेलामा मज्जैले सास फेरेर निस्कन्थें । त्यस्तै तनाब भएको दिन हो–काम हतार हतार सकाएर निस्कें–अफिसबाट । साथीलाई फोन गरें, भेटें र छिरें–भट्टीतिर–आफ्नो शरीरको थकान मेटाउन । जाँड टन्नै पिइएछ–त्यो साँझ । ३÷४ जना मिलेर मिलेर पिएको त्यो जाँडले यति मातिएछ कि ! के भन्नु ? भट्टीबाट निस्किएको मात्र थियौं–आँखै अगाडि पुलिस चेकिङ्ग रहेछ । साथीहरु डरले ‘बाइक’ चेकिङ्ग भएको बिपरित दिशातिर मोड्न खोजे । मैले भने पुलिस चेकिङ्ग भएकैतिर हिड्न कर गरेछु र भनेछु– “यस्ता मूला ! पुलिसहरु त को हुन् र ? म यिनीहरु भन्दा ठूलो कर्मचारी हुँ । मेरा सुरक्षाकालागि खटिन्छन्–यिनीहरु । यिनीहरुलाई मै थर्काइहाल्छु नि ! कसले के गर्न सक्छ, हामीलाई ?” भोलिपल्ट अफिसमा अघिल्लो दिनको ‘ह्याङ्ग’ भएर चौपट । अघिल्लो दिनको घटना सम्झेर ‘थुक्क–थुक्क’ भन्नुभन्दा मसँग अर्को उपाय केही रहेन ।
त्यो सरकारी जागिर खाउँन्जेलको मेरो रवाफ अहिले सुकिसकेको छ । यसो दुई÷चार जनाले कर्मचारी हुँदाको बखतकै जस्तो गर्ने इज्जत भन्दा बढी फूर्ति अहिले मसँग छैन । कति आनन्दका थिए–ति दिनहरु । काम भन्दा बढी नाम ! नाम भन्दा बढी दाम ! त्यो भन्दा रमाइलो जिन्दगीमा के नै हुन्छ र ? सबैले ‘सर÷सर’ भन्ने मेरो अनुहार अहिले थोत्रो भैसकेको छ र फेरि उही पूरानै लयमा फर्किसकेको छ । कतै हिड्दा पनि पछि लागिलागि बोलाउने मानिसहरु अहिले मलाई देख्ने बितिक्कै मुन्टो बटारेर हिड्न थालेका छन्् । कहिले काँही जाँड खाएको बेला मातेर ‘सरकारी कर्मचारी हुँ म’ भन्ने भन्दा ठूलो इज्जत अहिले मेरो छैन ।